طراحی عبور از کارون
طراحی عبور از کارون
درطراحی مانور عملیات بیت المقدس، عبور از كارون،عامل تعیین كننده در پیروزی عملیات محسوب میشدو به همین دلیل به بررسی دقیق تراین موضوع می پردازیم.
در مرحله جدید جنگ شكل اصلی دشمن، غافلگیری در برابر تاكتیك های ابتكار رزمندگان اسلام بود. دشمن برابر تلقی كلاسیك خود، اساسا نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را فاقد توانایی برای اجرای عملیات ارزیابی میكرد. طراح ریزی عبور از رودخانه كارون، علاوه بر این كه بكلی در تفكرات كلاسیك دشمن و ارزیابی هایی كه از توان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی داشت. نمی گنجید، بلكه برای رزمندگان اسلام كه از دو تركیب متفاوت برخودار بودند نیز پذیرش عبور از رودخانه كارون قدری دشوار بود. لذا طی جلسات مشترك برادران ارتش و سپاه، بحثهای فراوانی در این زمینه صورت گرفت. برخی از برادران ارتشی همانطور كه پیش از این ذكر شد به (تك) از جبهه شمالی با اتكاء به جاده اهواز.خرمشهر و باعقبه اهواز،اعتقاد داشتند.
در بحث مربوط به عبور اساساً برخی بر این عقیده بودند كه با توجه به مشكلات عبور و ضرورت همزمانی با پیشروی به عمق و نیز معضلات ناشی از هوشیاری دشمن و كمبود پل و غیره، ضروری است كه ابتدا سر پل كوجكی تصرف شده، سپس در مرحله بعد گسترش یابد. دلادلی كه برای این نظریه مطرح میشد عمدتاً حول محور زیر بود:
1- 1- پیچیدگی و مشكلات عبور از رودخانه در مقایسه با سایر عملیات.
2- 2- فقدان آموزش و تجربه یگانهای عبور كننده برای عبور از رودخانه.
3- 3- محدودیت زمینه امكانات عبور، بویژه پلهای شناور.
4- 4- احتمال هوشیاری دشمن و راندن نیروها.
طی بحثهایی كه در این زمینه صورت گرفت. سرانجام درمیان فرماندهان در مورد سر پلگیری و گسترش آن وحدت نظر حاصل شد كه جمعبندی و نتیجه آن چنین اعلام گردید:
«نتیجه گرفته شد این بود كه اگر بخواهیم از رودخانه عبور كنیم باید خود را نا جاده و راه آهن جلو بكشیم تا به این هدف برسیم:
1- 1- دشمن متوجه شده به گستردگی حمله پی ببرد.
2- 2- دشمن را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم كنیم. »
پس از تبادل نظر و تفاهم در مورد عبور از رودخانه كارون، ركن 3 قرارگاه مقدم نیرو زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در جنوب، طی تجزیه و تحلیل ضمن ارج دانستن سر پل بزرگ، عبور از رودخانه كارون و ویژگیهای آن را چنین توصیف كرد:
«عبور از رودخانه تلفیقی از یك عبور تعجیلی و یك عبور با فرصت است كه البته بیشتر جنبه تعجیلی دارد. مشخصات آن عبارت است از:
سرعت، غافلگیری، حداقل توقف هنگام رسیدن به ساحل نزدیك رودخانه، حداقل تمركز نیرو، عدم نیاز به پاك كردن ساحل نزدیك از وجود دشمن، پدافند ضعیف دشمن در نزدیك رودخانه ، بالا بودن توان رزمی یگان خودی چه از نظر روحیه و چه از نظر روحیه برای در هم شكستن پدافند دشمن در آن سوی رودخانه ، طرح ریزی مشروح و به پای كار آوردن تجهیزات عبود از قبیل در حد مقدوراتی كه فعلاً موجود است و همچنین یك عبور با فرصت، به دلیل آنكه رودخانه مانع بزرگی محسوب شده و عملیات آفندی ما در این خط آغاز می شود. »
تعیین ابعاد سر پل و وجود فضای كافی برا ی عبور دو قرار گاه با برخورداری از قابلیت و امكان مانور مناسب برای نیروهای تكور، بحث عمده ای بود كه بدنبال توافق بر بر همزمان عبور و گسترش سر پل، مورد بررسی قرار گرفت.
حد شمالی سر پل، ایستگاه آهو، كه بعنوان تنها عارضه، در این محور محسوب و در كیلومتر 60 جاده اهواز – خرمشهر ، واقع بود، در نظر گرفته شد. عمق سر پل 14 تا 20 كیلومتر منظور شد كه در مجموع مساحت سر پل مورد نظر بالغ بر 700 كیلو متر مربع می باشد.
رعایت غافلگیری و سرعت عمل در توسعه پل، موضعی بود كه پیوسته به هنگام طرح ریزی مانور عملیات عبور از رودخانه مورد تأیید قرار می گرفت. بر اساس شواهد و قرائن موجود ، با اقداماتی كه از سوی دشمن انجام می گرفت ، این احتمال وجود داشت كه در صورت هوشیاری نیروهای عراقی موضوع عبور از رود خانه منتفی شده و یات با شكست بینجامد. دشمن در غرب كارون ( محور میانی ) اقدام به احداث یك خط ممتد در فاصله 7 كیلومتری رودخانه كارون كرده بود. این اقدام ضمن این كه به عنوان نشانه هوشیاری دشمن در مورد سمت اصلی تك ارزیابی میشد، میتوانستند موجب بروز مشكلاتی به هنگام عبور و پیشروی نیروهای خودی شود. لذا در طرح مانور ضمن اصرار بر رعایت غافلگیری، بر سرعت در اجرای عملیات نیز تأكید شده بود.
ضرورت همزمانی عبور، گرفتن سر پل و توسعه آن و نیز توسعه آنها با یكدیگر، موجب گردیده كه در مورد سرعت عمل در عبور و توسعه سر پل توجه خاصی صورت بگیرد. بر این اساس، قسمتهایی از رودخانه كه عرض كمتری داشت و از ساحل رودخانه تا جاده اهواز – خرمشهر دارای فاصله كمتری بود، به عنوان محل نصب پل انتخاب گردید. همچنین در زمینه سرعت عمل برای پیشروی در عمق بر این موضوع نیز تأكید گردیده كه نیروهای تكور، هر چه سریعتر و با حداكثر توان خود، به عارضه جاده خرمشهر- اهواز رسیده و آن را تأمین نمایند تا بدین وسیله گذرگاه ها از تیر رس دشمن مصون بماند و امكان نصب پلها شناور و انتقال سریعتر و بیشتر نیرو و امكانات به آن سوی رودخانه فراهم شود. بنابراین سر پل برای نصب در محلها مناسب پیش بینی گردید و برای زمان بندی عبور نیروها با توجه به عمق منطقه و روشن شدن هوا و رعایت اصول غافلگیری، مقرر گردید كه نفرات پیادن از ساعت 7 بعد از ظهر حركت كرده و با تاریك شدن هوا، خودروهای سبك بوسیله شناورها از رودخانه عبور نمایند تا با پیشروی نیروهای پیاده و تأمین منطقه سر پل، شرایط برای نصب پل و عبور خوردوهای سنگین مهیا شود.